ABC skór naturalnych - poznaj różnice
ABC skór naturalnych - poznaj różnice

 

Zanim zaczęłam swoją drogę ku byciu kaletniczką, nie wiedziałam, że istnieją różne metody garbowania, a każda z nich rządzi się swoimi prawami. Co więcej, słowo garbowanie kojarzyło mi się tylko z zanieczyszczeniem środowiska i chorobami pracowników z krajów rozwijających się. 

Skóry mogą być różne: twarde i zwarte lub miękkie i cienkie. Mogą mieć różne zastosowanie, na portfele lub na siodła. Są takie, które wytrzymają kilkadziesiąt lat i takie, które po dwóch zaczną się niszczyć. 

Wyroby Saileath szyję ze skór bydlęcych, licowych, garbowanych roślinnie lub tłuszczowo. Jednak by dobrze zrozumieć co to znaczy, dobrze przeczytać parę informacji o tym czym jest garbowanie oraz o technikach garbowania. 

Jakie są rodzaje skór?

Istnieje kilka rodzajów skór: licowe, zamszowe, lakierowane, egzotyczne, syntetyczne oraz dodałabym do tego skóry pochodzenia roślinnego. 

Skóry licowe vs. zamszowe

Skóra, tak jak i moneta, posiada dwie strony. Reszka, w zależności od nominału, może mieć jedynkę, dwójkę czy przykładowo piątkę. Podczas gdy z drugiej strony niezmiennie widnieje orzełek. 

W skórze reszką jest lico, które w zależności od wykończenia może być gładkie, lakierowane albo np. przeszlifowane i wtedy mamy do czynienia ze skórą nubukową. Natomiast chropowata mizdra jest w tym wypadku "orzełkiem". W zależności od tego, która strona jest wyprawiana "na zewnątrz", skóra może być licowa lub zamszowa.

Co wpływa na właściwości skóry?

Nie da się ukryć, że skóra pochodzi od zwierząt. W zależności od rodzaju zwierzęcia, jego wieku i miejsca hodowli, skóry mogą być mniej lub bardziej wytrzymałe. 

Czym jest garbowanie?

Ogromne znaczenie dla tego, jakie właściwości będzie miała finalnie skóra, ma sposób jej garbowania. Garbowanie jest procesem, w którym zabezpieczana jest skóra przed gniciem. Jest to niezbędny proces, ponieważ dopiero wtedy skóra nadaje się do szycia. Aby wygarbować skórę potrzeba substancji zawierających garbniki. 

Garbniki

Garbniki są substancjami chemicznymi i dzielone są na organiczne i nieorganiczne. Do tych drugich należą związki chromu (III), rtęci (II), wolframu (V) itp. Natomiast ta pierwsza grupa dzieli się na naturalne (pochodzenia roślinnego i zwierzęcego) oraz syntetyczne.  

trakcie garbowania, skóra moczona jest w roztworze wodnym wzbogaconym garbnikami, tworząc w ten sposób tak zwane brzeczki garbarskie. Wtedy to też garbniki wiążą się trwale z kolagenem (białkiem) skóry i tworzą z nim nieodwracalne połączenia, które nie podlegają rozpuszczaniu i gniciu. 

Gdzie w codziennym życiu można znaleźć garbniki?

Znajdziemy je w herbacie, winie, orzechach, kasztanach, ale także w warzywach strączkowych. Jeśli chodzi o garbniki naturalne odzwierzęce, to odnajdziecie je np. w tranie. Jeśli po spróbowaniu dany produkt ma nieco gorzko-cierpki smak, to jest duża doza prawdopodobieństwa, że zawiera on garbniki. Ciekawostką jest, że Egipcjanie stosowali korę, owoce i liście zawierające garbniki do mumifikowania zmarłych.

 

W winie zawarte są garbniki

 

Garbowanie roślinne

Technikę garbarstwa roślinnego znano już w starożytności. Garbowanie to przebiega o wiele dłużej, gdyż trwa ok. 30 - 60 dni. W przypadku garbowania roślinnego, przy tworzeniu brzeczek garbarskich używa się rozdrobnionych części roślin, a dokładniej korzeni, liści, kory i owoców. W Polsce może to być drewno dębowe lub kora wiklinowa i świerkowa.

Jest to tradycyjna metoda, która daje twarde i wytrzymałe skóry. Skóra garbowana roślinnie, przy odpowiedniej konserwacji, może służyć przez wiele lat. W tym czasie, pod wpływem słońca, będzie stawać się ciemniejsza i delikatni patynować. Jest to coś równie naturalnego jak "opalanie się" drewnianej podłogi. Dzięki naturalnym garbnikom, skóra ta jest bezpieczna dla osób uczulonych na nikiel i chrom. 

Tak wygląda naturalna, niefarbowana, garbowana roślinnie skóra.

 

Garbowanie tłuszczowe

W trakcie garbowania tłuszczowego w brzeczkach garbarskich używa się tłuszczy pochodzenia roślinnego (roślinne oleje) lub zwierzęcego (tran).

Jako ciekawostkę dodam, że wiele lat temu mój dziadek Jan, wraz ze swoim ojcem - pradziadkiem Bronisławem, garbowali skóry właśnie metodą tłuszczową, przy użyciu głównie oleju lnianego.

Skóry garbowane tą metodą są miękkie i giętkie. Jak wiadomo woda olejowi nie zagraża, właśnie dlatego skóry garbowane tą metodą są odporne na działanie wody. Oprócz tego, skóry olejowane są odporne na zarysowania i to tak, że rysę wystarczy przetrzeć palcem i ona w większości znika. 

 

Zdjęcie przedstawia kawałek skóry garbowanej tłuszczowo.

 


 

Dla porównania opisałam jeszcze na czym polega garbowanie chromowe. W mojej pracowni nie uświadczycie takich skór i to na tyle, że mam dosłownie dwa skrawki, jedynie do prezentacji.  

Garbowanie chromowe

Garbowanie chromowe przebiega bardzo szybko, a sama skóra posiada często o wiele lepsze właściwości: jest cienka, lekka i bardziej delikatna.

W trakcie garbowania, skóry moczy się w brzeczkach składających się z mieszanki chemikaliów, w tym chromu (III). Niestety często redukowany jest on z chromu (VI), który przy słabej kontroli może nie zostać zredukowany. Chrom (VI) jest silnie trującą substancją, która w destrukcyjny sposób wpływa na ludzi i środowisko.

Ze względu na nieprzestrzeganie zasad BHP, pracownicy garbarni częstokroć cierpią na wiele schorzeń spowodowanych działaniem chromu. Woda używana w garbarniach przedostaje się do wód pitnych, przez co cała okoliczna ludność zaczyna skarżyć się na podobne dolegliwości.

Co więcej od kilku lat trwają badania, w trakcie których dowiedziono, że toksyczne mogą być również gotowe produkty. U niektórych osób skóra garbowana tą metodą, w kontakcie ze skórą może powodować choroby skóry oraz uczulenia.

Mimo wspomnianych wad, blisko 85% skór jest garbowanych tą metodą, przez co jest to najczęściej stosowany sposób garbowania w przemyśle mody. Głównie dlatego, że jest ona szybka i mniej pracochłonna, a co za tym - tańsza. 

Na zdjęciu jest kawałek skóry garbowanej chromowo.

 

Jakość a nie ilość

W Saileath nie chcę stawiać na ilość, ale na wysoką jakość. Dlatego całkowicie przeciwstawiam się produkcji skór chromowych. Uważam, że tak cenny surowiec jakim jest skóra, powinniśmy starać się jak najlepiej go wykorzystywać - tak by był jak najtrwalszy, a jego produkcja była jak najbardziej zrównoważona. 

Zwracaj uwagę na sposób garbowania!

Jak widać, w zależności od sposobu garbowania skóra posiada inne właściwości. Zastanówcie się przez chwilę - czy kupilibyście samochód, jeśli w jego opisie byłaby informacja, że jest to blaszane żółty samochód? Oczywiście z całą pewnością jest to prawda, jednak jest to również spore niedopowiedzenie. 

Bo kto ma wiedzę, ten oszczędza... czas, pieniądze i zasoby naturalne.

 

 

_______________

Źródła:

Christ J. W., Kaletnictwo Podręcznik technologii dla ZSZ. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne 1985.

Encyklopedia PWN, Garbniki, [dostęp: 28.05.2021].

Encyklopedia Techniki - Tom Przemysł lekki, Brzeczka garbarska, red. A. Schellenberg, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne 1986.

Hedberg Y. S., Chromium and leather: a review on the chemistry of relevance for allergic contact dermatitis to chromiumJournal of Leather Science and Engineering 2020.

Pavlinec A., Garbniki - właściwości, działanie i występowanie garbników, [dostęp: 28.05.2021].

Persz T., Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne 1986.

Riedl K. M., Carando S., Alessio H. M., McCarthy M., Hagerman A. E., Antioxidant Activity of Tannins and Tannin-Protein Complexes: Assessment In Vitro and In Vivo, [dostęp: 28.05.2021].

Turnau I., Polskie skórnictwo, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983.

Uler M., Garbniki - właściwości i zstosownia w kosmetyce[dostęp: 28.05.2021].

 

 

Masz pytania? Zapraszam do kontaktu:

+48 507 278 261 | kontakt@saileath.com 

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoplo.pl, powered by Shoper.