Zanim przeczytasz cokolwiek z tego artykułu, chciałabym powiedzieć, że zdaję sobie sprawę, że jest on dość długi. Co więcej, może przy niektórych radach pomyślisz sobie „hm kto ma na to czas?!”. Powiem Ci tak, nie musisz się do nich stosować. Jeśli jednak zależy Ci na tym, aby być bardziej świadomym konsumentem oraz kupować bardziej odpowiedzialnie, to serdecznie zapraszam Cię do przeczytania mojego poradnika: Jak kupować odpowiedzialnie?

***

Nie marnuj i kupuj odpowiedzialnie!

Czy masz takie wrażenie, że z każdej strony ktoś Ci krzyczy do ucha: Nie marnuj! Nie wyrzucaj! Naprawiaj! Kupuj odpowiedzialne! No cóż, faktycznie ostatnio mówi się o tym coraz więcej i ja się z tego powodu bardzo cieszę! Odpowiedzialne kupowanie jest jak kochana ciocia dla Saileath, podczas gdy marnowanie jest tym wujkiem, z którym nigdy nie można znaleźć tematu do rozmowy.

Kierowanie się założeniem „kupuj odpowiedzialnie” wydaje się być proste, jednak w starciu z rzeczywistością łatwo jest przegrać. Ja również niekiedy łapię poślizg, kiedy pod wpływem impulsu kupuję jakąś rzecz na promocji...

Fenomen promocji

W ogóle sama obniżka cen to jest prawdziwy fenomen! Uważam się za dość świadomą i odpowiedzialną konsumentkę, ale kiedy widzę, że ta piękna lniana sukienka szyta w Polsce przez moją ulubioną polską markę JEST NA PROMOCJI, to zdarza mi się opuścić gardę. Rzadko żałuję, ale… uważam, że każdą decyzję należy przemyśleć, bo gra jest warta świeczki.

Pamiętaj, że każda pochopnie kupiona rzecz dla siebie czy jako nietrafiony prezent, to przedmiot, który powstał po nic. Jego surowce zostały wykorzystane, aby leżeć w szafie lub trafić prosto na śmietnik. Powiedz sam/a, czyż nie jest to tragikomiczne?

Co to jest odpowiedzialność? 

W ostatnim wpisie właśnie o niemarnowaniu podpowiadałam na co zwrócić uwagę podczas kupowania osobistych przedmiotów takich jak np. portfele, tak aby służyły nam możliwie jak najdłużej. Natomiast dziś chciałabym się skupić na tym, jak w ogóle kupować odpowiedzialnie?

No dobrze, w takim razie zacznijmy od tego, czym w ogóle jest odpowiedzialność?

odpowiedzialność

1. «obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje lub czyjeś czyny»
2. «przyjęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś lub o coś»

Drugi punkt w szczególności mi pasuje. Kupując odpowiedzialnie, przejmujemy na siebie odpowiedzialność za zadbanie o kogoś, np. o osoby, które pracują przy produkcji tego przedmiotu, jak również o coś, np. o planetę, która bierze bezpośredni udział zarówno przy wytwarzaniu surowców na ten przedmiot, jak i przy jego utylizacji. Oczywiście sami się tym nie zajmujemy, ale nasze wybory mogą determinować to, jak ten proces będzie wyglądał.

 

***

No dobrze, na co więc zwrócić uwagę, aby odpowiedzialnie kupować?

Czy tego potrzebuję?

Zanim przystąpisz do zakupu, zadaj sobie najważniejsze pytanie: czy na pewno tego potrzebuję? Zastanów się, czy nie możesz zastąpić tej rzeczy czymś co już masz, albo czy to co masz da się naprawić lub przerobić?

WSKAZÓWKA! Kiedy chcę sobie coś kupić, wpisuję to na listę „zakupowych marzeń” i daję sobie kilka dni, aby zastanowić się, czy faktycznie jest mi to potrzebne. Każdy produkt z listy otrzymuje ode mnie punkty w skali 1-10, jak bardzo tego potrzebuję. Nie mówię, że zawsze się to sprawdza 😊, ale to dobry sposób na początek.

 

Potrzebuję i chcę kupić!

Parę dni temu zrobiłam ankietę na Instagramie. Jedno z pierwszych pytań brzmiało tak: Załóżmy, że dana rzecz spełnia Twoje wymagania co do formy, koloru, materiału itp. Jakich jeszcze szukasz informacji/co jest dla Ciebie najważniejsze z wymienionych poniżej?

1. Jaka jest to marka/czy jest znana
2. Miejsce produkcji
3. Zrównoważona produkcja lub dążenie do niej
4. Jak traktowani są pracownicy?

(spróbuj sobie na to pytanie odpowiedzieć)

 

***

Chcesz mi powiedzieć, że to pytanie było bardzo… podchwytliwe? Niedoprecyzowane? Trudne? Tak, całkowicie się z tym zgadzam. Ciężko jest wybrać jedną rzecz, ponieważ poszczególne punkty powinny się ze sobą łączyć.

Sprawdzaj źródła

Niekiedy firma chwali się zrównoważoną produkcją, ale z innych źródeł można się dowiedzieć, że pracownicy są źle traktowani. Jednak mimo to, czasem trzeba iść na kompromis i zastanowić się, co jest dla nas najważniejsze? Choć temat jest bardzo rozległy, to postaram się choć odrobinkę poruszyć każde zagadnienie.

 

MARKA

Sprawdź co to jest za marka? Czy jest z czegoś znana? Oczywiście nie zawsze bycie znanym jest czymś dobrym - może pamiętasz głośną sprawę o doszywaniu metek? Choć taki research nie zawsze jest prosty, to myślę, że jeśli chcesz być odpowiedzialnym/ą konsumentem/ką, to postaraj się dowiedzieć:

• Skąd pochodzi dany produkt?
• Jak i gdzie jest produkowany?
• Kto go tworzy/projektuje?
• Czy jest to lokalna firma?
• Czy dba o swoich pracowników, zapewniając im bezpieczne warunki pracy i godny zarobek?

WSKAZÓWKA! Ja zawsze czytam zakładkę „o mnie/o nas”. W niej możesz dowiedzieć się, dlaczego firma powstała, po co te produkty są takie, a nie inne. Jeśli w tej zakładce nie ma zbyt wiele powiedziane, możesz poszukać też artykułów lub opinii.

 

MIEJSCE PRODUKCJI

Na początku pandemii pojawiła się akcja #wspierampolskiemarki. Osobiście uważam, że jest to wspaniała akcja! Ta akcja po części zrzesza marki z Polski i w dość prosty sposób można je znaleźć. Może zastanawiasz się jednak, dlaczego w ogóle warto kupować od polskich producentów? Przede wszystkim kupując lokalnie wspierasz lokalnych przedsiębiorców, a tym samym rodzimą gospodarkę: poprzez podatki czy tworzenie nowych miejsc pracy.

Ślad węglowy paczki

Drugim ważnym aspektem jest ilość zanieczyszczeń spowodowanych m.in. dostawą. Zamawiając coś z drugiego końca świata, przyczyniasz się do DODATKOWEJ emisji gazów cieplarnianych (paliwo, opakowania etc.), które wytworzyły się w trakcie transportu. A potem, gdy przyjdzie czas na ewentualny zwrot, ta rzecz będzie musiała pokonać po raz drugi tę samą drogę… w sumie na marne.

Temat dostarczania odzieży czy produktów jest bardzo złożony, ponieważ niekiedy sama firma sprzedaje w Polsce, ale materiały lub uszyte już produkty muszą zostać dostarczone z drugiego końca świata. W Saileath materiały kupuję od polskich hurtowni oraz jednej czeskiej. Te znów częściowo produkują na terenie Polski lub Czech, a skóry, jak może już wiesz, pochodzą z Włoch.

Europejskie przepisy

Kolejna spawa dotyczy lokalnych przepisów. W Polsce obowiązują nas również europejskie normy, które są dużo bardziej restrykcyjne niż te w Azji. Przekłada się to na (zazwyczaj) lepsze warunki pracy, mniejszą emisyjność toksyn w trakcie produkcji itp.

WSKAZÓWKA! Jeśli w sklepie lub na stronie sklepu nie ma podanych informacji nt. miejsca produkcji oraz tego skąd pochodzą materiały, spróbuj dopytać się obsługi bezpośrednio lub za pomocą formularza kontaktowego.

 

ZRÓWNOWAŻONA PRODUKCJA

Pisząc swoją pracę magisterską, poświęciłam tematowi zrównoważonej produkcji praktycznie cały rozdział, dlatego ciężko mi jest zmieścić się w jednym akapicie, jednak najprościej ujmując, zrównoważona produkcja jest próbą znalezienia balansu pomiędzy rozwojem gospodarczym, rozwojem społecznym oraz dobrem planety.

Osobiście zależy mi na tym, aby przedmioty Saileath były wytwarzane w sposób zrównoważony. W trakcie podejmowania różnego rodzaju decyzji rozważam, jak one mogą wpłynąć na

1. szeroko pojęte zasoby ludzkie, czyli:

• na mnie/moje zdrowie – obecnie to ja szyję wszystkie przedmioty Saileath, dlatego zależy mi na tym, aby wszystko odbywało się w dobrych warunkach;
• na Agatkę, która szyje woreczki;
• na osoby, które produkują i dostarczają mi materiały;
• na Ciebie, jako bezpośredniego użytkownika – aby materiały nie powodowały u Ciebie np. alergii skóry;
• na osoby, które kiedyś będą konserwować, renowować, naprawiać ten przedmiot;

2. planetę:

• Jak wygląda proces produkcji materiałów, z których korzystam i jaki on ma wpływ na planetę. Przykładowo: czy jeśli moi podwykonawcy/producenci materiałów używają środków chemicznych, to co to jest? Czy można je czymś zastąpić?
• Jak dostarczane są materiały, jak są zapakowane, czy jest to np. folia?
• Czy wykonując dany przedmiot, mogę jakoś przedłużyć jego życie, tak aby nie trafił zbyt szybko na śmietnik?
• Czy po „zużyciu” osobistego przedmiotu Saileath, będzie się dało odzyskać materiały?
• Ile poszczególne elementy będą rozkładać się na wysypisku?

Rozwój gospodarczy w tym przykładzie, to po prostu zwiększanie zysków. Będąc przedsiębiorcą wiadomo, że biorę to mocno pod uwagę, niemniej jednak staram się utrzymać BALANS.

 

DOBRO PRACOWNIKÓW 

Jeśli chcesz kupować odpowiedzialnie, powinieneś/aś zwrócić uwagę na to, jak traktowani są pracownicy danej firmy. Ostatnio na profilu @ubrania_do_oddania obejrzałam relację o dramacie Ujgurów w komunistycznych Chinach. Serdecznie zachęcam Cię do jej obejrzenia, ponieważ ona najbardziej oddaje to, jak ważne jest odpowiedzialne kupowanie.

Tematem odpowiedzialnego projektowania zajmuję się od 3 lat. Przez ten czas nauczyłam się jednego: tam, gdzie masowa produkcja spotyka się z chęcią ciągłego zwiększania zysków, tam ktoś musi ponieść tego koszt i najczęściej są to pracownicy.

***

To są na dobrą sprawę cztery najważniejsze punkty, jeśli chodzi o odpowiedzialne kupowanie. Jednak temat jest niesamowicie złożony. Na co warto jeszcze zwracać uwagę? Moim zdaniem na:

• Materiały – jaki to materiał, gdzie jest produkowany, czy ewentualnie ma certyfikat?
• Opakowanie – nic mnie tak nie boli, jak tona folii bąbelkowej. Jeśli kupujesz przez Internet, to zobacz, czy firma nie ma zakładki Pakowanie, w której opowiada o tym, jak pakuje przesyłki.
• Posiadane odznaki, certyfikaty, audyty etc.

 

CERTYFIKATY

WAŻNE! Jednak zanim zdecydujesz się na daną rzecz, ponieważ przekonał Cię do tego określony certyfikat/odznaka/audyt etc., sprawdź dobrze co on faktycznie oznacza. Warto, żebyś też wiedział/a, że:

• Niektóre certyfikaty/audyty kosztują, dlatego nie wszystkie firmy są w stanie sobie na nie pozwolić.
• Poszczególne certyfikaty/audyty odpowiadają za dany element produkcji. Swego czasu myślałam, że certyfikat Fair Trade Certyfited Cotton odnosi się do wszystkich etapów produkcji odzieży z bawełny. Po głębszej analizie okazało się, że Fairtrade Labelling Organizations skupia się jedynie na etapie produkcji bawełny. Co więcej, „aby uzyskać certyfikat, produkt końcowy musi zawierać co najmniej 50% włókien bawełny certyfikowanej w ramach Fairtrade, zaś pozostałej części nie może stanowić bawełna”.
• Ale!! Niektóre certyfikaty tworzone są też przez zmyślnych grafików, którzy upiększają nimi opakowania swoich produktów. W rzeczywistości taki certyfikat w ogóle nie istnieje i nic nie zapewnia.

Jeśli na stronie sklepu/firmy nie możesz znaleźć informacji, co tak naprawdę oznacza ten certyfikat, to w szukaniu informacji może być pomocny poradnik przygotowany przez portal Kupuj Odpowiedzialnie: Poradnik dla projektantów i marek odzieżowych.

Odpowiedzialne projektowanie

W Saileath staram się, aby każdy ze wspomnianych w artykule elementów był transparentny. Szukając nowego materiału czy dodatku, spędzam wiele godzin na wyszukiwaniu informacji na temat produkcji, warunków pracy itp.. Następnie wszystko projektuję w idei One For Life, tak abyś TY miał/a pewność, że kupując w Saileath, kupujesz odpowiedzialnie.